Feature ของ Datum ชนิดหลักๆ

ระนาบ Datum

ระนาบ Datum คือระนาบบนชิ้นงานที่กำหนดให้เป็น Datum ซึ่งอาจเป็นระนาบภายนอก (ระนาบ Datum) หรือระนาบกึ่งกลาง (ระนาบกึ่งกลาง Datum) ก็ได้
มาตรฐาน ISO และ ASME ได้ให้ความหมายของคำว่า “ระนาบ Datum” ไว้ดังนี้:

ISO 5459 : 2011

Datum ที่เป็นระนาบในอุดมคติ

ASME Y14.5-2009

ระนาบของการจำลอง Feature ของ Datum ที่กำหนดขึ้นจาก Feature ของ Datum

ระนาบ Datum

ระนาบ Datum คือ Datum ที่กำหนดขึ้นบนพื้นผิวภายนอกของชิ้นงาน โดยในการใช้พื้นผิวเรียบเป็น Datum จะใช้สัญลักษณ์การระบุดังต่อไปนี้:

สัญลักษณ์การระบุ

การกำหนด Datum

พื้นผิวของชิ้นงาน (Feature ของ Datum) ที่ระบุให้เป็น Datum อาจไม่สม่ำเสมอหรือโก่งงอ สามารถกำหนดระนาบ Datum A ขึ้นได้โดยใช้แผ่นพื้นผิวหรือระนาบอื่นที่มีความแม่นยำมากกว่ารองรับพื้นผิวที่กำหนดให้เป็น Datum ระนาบที่รองรับคือ Feature ของ Datum ที่จำลองขึ้น

ระนาบกึ่งกลาง Datum

ระนาบกึ่งกลาง Datum คือระนาบในอุดมคติที่กำหนดขึ้นบนระนาบกึ่งกลางของชิ้นงาน โดยในการใช้ระนาบกึ่งกลางของพื้นผิวที่ขนานสองพื้นผิวเป็น Datum จะใช้สัญลักษณ์การระบุดังต่อไปนี้:

สัญลักษณ์การระบุ

การกำหนด Datum

พื้นผิวของชิ้นงาน (Feature ของ Datum) ที่ระบุให้เป็น Datum อาจไม่สม่ำเสมอหรือโก่งงอเช่นเดียวกับระนาบ Datum สามารถกำหนดระนาบกึ่งกลาง Datum ได้โดยใช้ระนาบที่แม่นยำรองรับพื้นผิวที่กำหนดให้เป็น Datum จากทั้งสองด้าน ระนาบที่รองรับทั้งสองคือ Feature ของ Datum ที่จำลองขึ้น ระนาบในอุดมคติที่กำหนดจาก Feature เหล่านี้คือระนาบกึ่งกลาง Datum

เส้น Datum

เส้น Datum คือเส้นตรงในอุดมคติที่กำหนดขึ้นที่กึ่งกลางของท่อทรงกระบอก เพลาทรงกระบอก หรือขอบ เช่น ขอบของชิ้นงาน เส้น Datum อาจเป็นแกน Datum หรือเส้นแกน Datum ก็ได้ โดยทั่วไปแล้วจะกำหนดเส้น Datum ขึ้นที่กึ่งกลางของท่อทรงกระบอกหรือเพลาทรงกระบอกของชิ้นงาน และจะไม่ค่อยกำหนดขึ้นไว้ที่ขอบ
ในส่วนนี้จะอธิบายถึงกรณีที่กำหนดแกน Datum ขึ้นบนท่อทรงกระบอกและแกนทรงกระบอก มาตรฐาน ISO และ ASME ได้ให้ความหมายของคำว่า “แกน Datum” ไว้ดังนี้:

ISO 5459 : 2011

Datum ที่เป็นเส้นตรงในอุดมคติ

ASME Y14.5-2009

แกนของการจำลอง Feature ของ Datum ที่กำหนดขึ้นจาก Feature ของ Datum

แกน Datum (ท่อทรงกระบอก)

Datum ที่กำหนดขึ้นที่กึ่งกลางของท่อทรงกระบอกจะใช้สัญลักษณ์ต่อไปนี้ในการระบุ:

สัญลักษณ์การระบุ

การกำหนด Datum

พื้นผิวท่อทรงกระบอกของชิ้นงานที่ระบุให้เป็น Datum (Feature ของ Datum) อาจไม่สม่ำเสมอหรือโก่งงอ การใส่เพลาที่มีความแม่นยำซึ่งพอดีกับท่อนี้ จะทำให้กำหนด Datum ในท่อนี้ได้ ในที่นี้ เพลาที่ใส่เข้าไปคือ Feature ของ Datum ที่จำลองขึ้น และเส้นแกนคือเส้นแกน Datum

แกน Datum (เพลาทรงกระบอก)

Datum ที่กำหนดขึ้นที่กึ่งกลางของเพลาทรงกระบอกจะใช้สัญลักษณ์ต่อไปนี้ในการระบุ:

สัญลักษณ์การระบุ

การกำหนด Datum

พื้นผิวเพลาทรงกระบอกของชิ้นงานที่ระบุให้เป็น Datum (Feature ของ Datum) อาจไม่สม่ำเสมอหรือโก่งงอ เมื่อใส่เพลาเข้าไปในตัวโครงที่มีความแม่นยำซึ่งพอดีกับเพลา จะทำให้กำหนด Datum ในโครงสร้างขึ้นได้ ในที่นี้จะถือว่าตัวโครงเป็น Feature ของ Datum ที่จำลองขึ้น และเส้นแกนคือ Feature ของ Datum

จุด

จุด Datum ที่กำหนดขึ้นที่กึ่งกลางของชิ้นงานทรงกลมจะใช้สัญลักษณ์ต่อไปนี้ในการระบุ:

สัญลักษณ์การระบุ

การกำหนด Datum

พื้นผิวทรงกลมของชิ้นงานที่ระบุให้เป็น Datum (Feature ของ Datum) อาจไม่สม่ำเสมอหรือโก่งงอ เมื่อสร้างจุดสัมผัสสี่จุดขึ้นด้วยบล็อครูปตัว V สองบล็อค พื้นผิวของทรงกลม Feature ของ Datum จะเป็น Feature ของ Datum ที่จำลองขึ้น และจุดศูนย์กลางจะเป็นจุด Datum